Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp và nhu cầu thị trường ngày càng khắt khe, mô hình nuôi tôm công nghệ cao tại Bạc Liêu đang nổi lên như một giải pháp đột phá, mang lại hiệu quả kinh tế, bền vững về môi trường và gia tăng giá trị cho ngành thủy sản.
Từ lâu, Bạc Liêu đã được mệnh danh là “thủ phủ tôm” của cả nước với diện tích và sản lượng nuôi tôm lớn, đặc biệt là tôm sú và tôm thẻ chân trắng. Tuy nhiên, để duy trì và phát huy lợi thế này trong bối cảnh toàn cầu hóa và những thách thức từ biến đổi khí hậu, việc chuyển đổi sang mô hình nuôi tôm công nghệ cao là xu thế tất yếu. Đây không chỉ là xu hướng mà còn là chìa khóa để Bạc Liêu giữ vững ngôi vị, đồng thời nâng tầm chuỗi giá trị tôm Việt trên trường quốc tế.
Đồng bằng sông Cửu Long nói chung và Bạc Liêu nói riêng là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu. Tình trạng xâm nhập mặn sâu, hạn hán, lũ lụt bất thường, cùng với sự gia tăng của dịch bệnh trên tôm đã gây ra không ít khó khăn cho người nuôi. Các mô hình nuôi tôm truyền thống, quảng canh hoặc bán thâm canh dễ bị tổn thương bởi các yếu tố này, dẫn đến năng suất không ổn định và rủi ro cao.
Mô hình nuôi tôm công nghệ cao tại Bạc Liêu. Ảnh: AI
Người tiêu dùng toàn cầu, đặc biệt là các thị trường nhập khẩu lớn như Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản, ngày càng quan tâm đến nguồn gốc, chất lượng và tính bền vững của sản phẩm tôm. Các tiêu chuẩn như ASC (Aquaculture Stewardship Council), GlobalG.A.P, BAP (Best Aquaculture Practices) trở thành rào cản kỹ thuật nhưng đồng thời cũng là cơ hội để nâng cao giá trị tôm Việt Nam. Việc nuôi tôm công nghệ cao giúp kiểm soát chặt chẽ các yếu tố đầu vào, quy trình nuôi, dư lượng kháng sinh, từ đó đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe này.
Nhận thức được tầm quan trọng của ngành tôm, Chính phủ và các bộ, ngành đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ đầu tư vào nuôi tôm công nghệ cao. Những năm gần đây, đặc biệt là từ năm 2024 đến nay, tỉnh Bạc Liêu đã có những bước tiến vượt bậc trong việc ứng dụng công nghệ cao vào nuôi tôm. Theo các báo cáo và thông tin tổng kết của tỉnh Bạc Liêu, diện tích nuôi tôm công nghệ cao (bao gồm siêu thâm canh, thâm canh và bán thâm canh) của tỉnh trong năm 2024 đạt khoảng 32.987 ha. Con số này đạt 112,2% kế hoạch và tăng 113,14% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là một bước tăng trưởng đáng kể, khẳng định việc Bạc Liêu tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào nuôi tôm, duy trì vị thế dẫn đầu cả nước về loại hình nuôi này.
Để đạt được kết quả đó, tỉnh Bạc Liêu đã tích cực xây dựng và triển khai các chương trình, đề án cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi về đất đai, vốn, khoa học kỹ thuật cho các doanh nghiệp và hộ dân ứng dụng công nghệ mới. Các chương trình xúc tiến đầu tư vào khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phát triển tôm Bạc Liêu đã được đẩy mạnh hơn, thu hút nhiều nhà đầu tư lớn.
Các mô hình nuôi tôm siêu thâm canh trong nhà kính, nhà lưới hoặc trong ao lót bạt có mái che cũng trở nên phổ biến. Điểm nhấn là sự ứng dụng rộng rãi của hệ thống tuần hoàn khép kín (RAS – Recirculating Aquaculture System) hoặc bán tuần hoàn.
Nhiều doanh nghiệp lớn đã đầu tư mở rộng hoặc xây dựng mới các khu nuôi quy mô lớn, áp dụng công nghệ tự động hóa từ khâu cấp nước, cho ăn đến quản lý môi trường. Các mô hình này cho năng suất vượt trội, trung bình đạt 40 – 60 tấn/ha/vụ, thậm chí có nơi đạt 80 – 100 tấn/ha/vụ, cao gấp hàng chục lần so với nuôi truyền thống. Tỷ lệ sống của tôm cũng được cải thiện đáng kể, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh.
Công nghệ 4.0 đã được đưa vào từng ao tôm tại Bạc Liêu. Các thiết bị cảm biến liên tục đo lường các thông số môi trường nước như ôxy hòa tan, pH, độ mặn, nhiệt độ, độ kiềm, nồng độ khí độc (NH3, H2S). Dữ liệu được truyền về hệ thống điều khiển trung tâm hoặc ứng dụng trên điện thoại thông minh, cho phép người nuôi giám sát và điều chỉnh kịp thời.
Mô hình nuôi tôm công nghệ cao tại Bạc Liêu hướng tới việc đạt được các chứng nhận quốc tế như ASC, GlobalG.A.P, BAP để nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Nhiều doanh nghiệp đã hình thành chuỗi liên kết từ sản xuất giống, nuôi trồng, chế biến đến tiêu thụ, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng chặt chẽ.
Với việc kiểm soát chất lượng tốt và năng suất cao, tôm Bạc Liêu có triển vọng gia tăng kim ngạch xuất khẩu, đóng góp lớn vào GDP của tỉnh và cả nước. Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu tôm Bạc Liêu đã có những tín hiệu tích cực, và dự kiến sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2025 và các năm tiếp theo.
Mô hình nuôi tôm công nghệ cao tại Bạc Liêu đang trên đà phát triển mạnh mẽ, trở thành động lực quan trọng cho ngành kinh tế biển của tỉnh và cả nước. Với những thành tựu đã đạt được, Bạc Liêu đang từng bước khẳng định vị thế tiên phong trong việc kiến tạo một ngành tôm hiện đại, bền vững, góp phần quan trọng vào an ninh lương thực và kim ngạch xuất khẩu quốc gia. Sự chung tay của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân sẽ là yếu tố then chốt để Bạc Liêu tiếp tục vươn xa, đưa con tôm Việt Nam chinh phục những thị trường khó tính nhất trên thế giới.
Minh Khuê
thuysanvietnam.com.vn
