Hàng chục hộ dân lấn chiếm đất rừng, đào hồ nuôi cá lóc trái phép gây ô nhiễm môi trường và đe dọa sinh kế cộng đồng ven biển Quảng Trị.
Lợi dụng thời điểm hợp nhất, điều chỉnh địa giới hành chính, hàng chục hộ dân tại xã Cam Hồng (tỉnh Quảng Trị) đã lấn chiếm đất rừng phòng hộ và đất lâm nghiệp để đào hồ nuôi cá lóc trái phép. Không chỉ vi phạm nghiêm trọng các quy định về đất đai và bảo vệ rừng, việc làm này đang gây ra hậu quả nặng nề về môi trường, đe dọa sinh kế và sức khỏe cộng đồng dân cư vùng ven biển.
Đua nhau chiếm đất rừng, đào ao
Theo ghi nhận của phóng viên TTXVN tại các thôn Bắc Hòa và Tân Hải (xã Cam Hồng), giữa vùng cát trắng ven biển từng phủ xanh rừng phi lao phòng hộ, nay xuất hiện la liệt các hồ nuôi cá lóc tự phát.
Những khoảnh rừng từng có tác dụng ngăn cát bay, chống xói lở và bảo vệ sinh thái giờ bị san ủi nham nhở, nhiều gốc phi lao to bằng người ôm nằm ngổn ngang.
Ông Võ Văn Diện, Trưởng thôn Tân Hải cho biết: “Lợi dụng thời điểm giao thời khi địa phương đang tiến hành hợp nhất và tổ chức lại chính quyền hai cấp, hàng chục hộ dân đã thuê máy múc, san ủi đất rừng, đào hồ nuôi cá lóc trái phép. Có hộ sẵn sàng trả hơn 2 triệu đồng mỗi giờ thuê máy làm cả đêm ngày để làm thật nhanh trước khi chính quyền mới ổn định.”
Cũng theo ông Diện, chính quyền thôn đã báo cáo tình hình lên Ủy ban Nhân dân xã ngay sau khi phát hiện sự việc. Tuy nhiên, dù xã đã lập biên bản hiện trường và yêu cầu trả lại mặt bằng, nhiều hộ dân vẫn không chấp hành. “Nếu không xử lý dứt điểm, sẽ tạo tiền lệ xấu, khiến việc bảo vệ rừng và quản lý đất đai trở nên mất kiểm soát,” ông Diện bày tỏ lo ngại.
Theo ông Đinh Thanh Quang, Phó Giám đốc Ban Quản lý Rừng phòng hộ Đồng Hới và ven biển tỉnh Quảng Trị, khu vực rừng bị lấn chiếm ở Bắc Hòa và Tân Hải thuộc diện tích 5 ha rừng phòng hộ đã được bàn giao cho chính quyền địa phương quản lý.
Từ tháng 4/2025, Ban đã phát hiện 7 trường hợp lấn chiếm, mỗi hồ có diện tích từ 80-220 m². Hồ sơ đã được bàn giao cho xã Ngư Thủy Bắc (trước khi hợp nhất) xử lý.
Tuy nhiên, đến tháng 7/2025, thời điểm xã Cam Hồng chính thức tiếp nhận số vụ vi phạm đã tăng đột biến. Trao đổi với phóng viên TTXVN, bà Trần Thị Ngọc Trâm, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Cam Hồng cho hay: “Chúng tôi nhận bàn giao 29 trường hợp lấn chiếm đất rừng, sử dụng sai mục đích từ xã cũ. Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế, số trường hợp vi phạm đã lên đến 50, với 65 công trình xây dựng trái phép trên đất rừng và đất lâm nghiệp. Đây mới chỉ là rà soát bước đầu, có thể còn nhiều trường hợp vi phạm khác chưa được thống kê đầy đủ.”
Theo bà Trâm, ngay sau khi tiếp quản, chính quyền xã mới đã chỉ đạo thành lập tổ kiểm tra, kiên quyết lập biên bản xử phạt hành chính, đồng thời buộc tháo dỡ các công trình vi phạm. Xã cũng tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tự nguyện tháo dỡ. Nếu không chấp hành, địa phương sẽ thực hiện cưỡng chế.
Ô nhiễm môi trường và cạn kiệt nguồn nước ngầm
Điều đáng báo động là hệ lụy môi trường từ việc đào ao nuôi cá lóc trái phép đang hiện hữu rõ rệt. Vùng cát ven biển này chi chít những ao hồ nhân tạo, bao quanh bởi các mương thoát nước đen ngòm, bốc mùi hôi thối nồng nặc.
Theo tìm hiểu, người dân sử dụng thức ăn tổng hợp hoặc cá biển nhỏ để nuôi cá lóc với mật độ cao, khoảng 10.000 con giống trên mỗi ao rộng 100 m². Nước thải sau khi cho cá ăn được xả trực tiếp ra mương dẫn ra biển, không qua bất kỳ hệ thống xử lý nào. Dọc bờ biển các thôn Bắc Hòa và Tân Hải, xuất hiện nhiều dòng nước đen ngòm chảy thẳng ra biển, khiến nước biển đổi màu bất thường.
Ông Nguyễn Khánh L., một người dân sống gần khu vực hồ cá, bức xúc: “Cả trăm ao hồ nằm sát khu dân cư. Mùi hôi nước thải từ ao cá như “tra tấn” người dân. Không chỉ vậy, việc khoan giếng lấy nước ngầm để nuôi cá quá mức đã làm cạn kiệt nguồn nước sinh hoạt. Nước máy phải bơm ngày càng sâu và khan hiếm, vào mùa khô thì nước nhiễm phèn nặng.”
Trưởng thôn Võ Văn Diện cũng xác nhận: Việc khai thác nước ngầm quá mức cùng với xả thải trực tiếp từ hồ cá có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước ngầm nghiêm trọng. Nước thải có thể chứa dư lượng thức ăn, chất thải và mầm bệnh, rất nguy hiểm cho môi trường và sức khỏe cộng đồng.
Theo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Cam Hồng, thực trạng lấn chiếm đất và nuôi cá lóc trên cát đã diễn ra từ nhiều năm trước, nhưng do buông lỏng quản lý nên trước thời điểm bỏ cấp huyện, hợp nhất xã vi phạm tăng, khó kiểm soát. Đây cũng là sinh kế chủ yếu của nhiều hộ dân vùng bãi ngang vốn thiếu đất sản xuất, thu nhập bấp bênh.
“Ngay sau khi thành lập chính quyền mới, Đảng ủy xã đã ban hành Nghị quyết chuyên đề để xử lý dứt điểm tình trạng nóng này. Chúng tôi đang đề xuất cấp trên sớm quy hoạch vùng nuôi thủy sản phù hợp, có hướng dẫn kỹ thuật và đánh giá tác động môi trường rõ ràng. Vừa bảo đảm sinh kế, vừa bảo vệ môi trường và nguồn nước ngầm,” bà Trâm nhấn mạnh.
Ban Quản lý Rừng phòng hộ Đồng Hới và ven biển tỉnh Quảng Trị cũng kiến nghị chính quyền địa phương tăng cường phối hợp, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ rừng, sử dụng đất đúng mục đích. Đồng thời, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm để lập lại trật tự, kỷ cương trong công tác quản lý đất đai và bảo vệ môi trường./.
Nguồn: (TTXVN/Vietnam+)
