Người nuôi cá, nuôi tôm, ai cũng bắt đầu ngày mới bằng việc nhìn màu nước, ngửi mùi bùn, quan sát con vật nuôi như thể trò chuyện với bạn tri kỷ.
Vuông và tròn trong nghề thủy sản - Giữ lòng nước, giữ lòng người
Một chú nuôi cá tra ở Hồng Ngự từng nói: “Làm thủy sản phải giữ chữ tín, giữ chữ tình. Con cá cũng có linh hồn, mình chăm nó sao thì nó trả mình vậy”. Câu nói tưởng mộc mạc, nhưng chính là sự chắt lọc của triết lý “vuông và tròn” trong nghề, triết lý mà người dân miền sông nước đã sống và làm nghề từ bao đời nay.
Vuông là đạo nghề, là gốc làm ăn
Người làm thủy sản “vuông” ở cái tâm và cái tầm.
Bà con hiểu rằng làm nghề phải có nguyên tắc, như dòng nước phải có bờ.
Vuông là giữ chữ tín trong con giống, trong chất lượng sản phẩm, trong cách ứng xử với thiên nhiên.
Vuông là không dùng hóa chất bừa bãi, không xả nước thải ra sông, không làm điều trái với quy luật sinh thái.
Vuông là dám nói thật về quy trình nuôi, dám chịu trách nhiệm với từng ký cá, từng con tôm mình bán ra thị trường.
Người nông dân “vuông” là người hiểu rằng nuôi thủy sản không chỉ để kiếm sống, mà còn là giữ uy tín cho cả vùng, cả quốc gia. Một con cá tra xuất khẩu hư hỏng có thể làm giảm giá trị của cả ngành. Bởi vậy, giữ “vuông” là giữ lòng tin, giữ danh dự, giữ đạo làm nghề.
Tròn là khéo léo, là linh hoạt trong thị trường
Nhưng nếu chỉ “vuông” thôi, nghề cũng dễ chững lại. Thủy sản vốn là ngành thay đổi nhanh về thị trường, giá cả, công nghệ, quy định… tất cả đều biến động từng ngày.
Người làm nghề phải học cách “tròn”: biết linh hoạt, thích nghi, biết lắng nghe, học hỏi, liên kết.
Tròn trong cách ứng xử với doanh nghiệp, với thương lái, với đối tác quốc tế.
Tròn trong việc tìm cách đa dạng hóa sản phẩm, không chỉ bán cá tươi, mà còn làm sản phẩm giá trị gia tăng, làm du lịch trải nghiệm, làm thương hiệu vùng nuôi.
Tròn là khi người nuôi biết hợp tác thành tổ hợp tác, hợp tác xã, chia sẻ rủi ro và lợi nhuận.
Tròn là khi người cán bộ ngành thuỷ sản biết lắng nghe bà con, đồng hành chứ không áp đặt.
“Tròn” không có nghĩa là thỏa hiệp, mà là biết nương theo dòng nước để đi xa hơn. Như người chèo ghe khôn ngoan, biết thuận dòng khi nước lên, biết neo lại khi nước chảy xiết.
Giữa vuông và tròn là sự bền vững
Thủy sản là nghề “mượn” dòng nước để sinh sống. Nếu con người chỉ biết khai thác mà không biết gìn giữ, dòng nước sẽ đục, con cá sẽ chết, lòng người cũng khó yên.
Người làm nghề thuỷ sản hiểu rằng: vuông mà không tròn thì gãy, tròn mà không vuông thì trôi.
Vuông để giữ đạo nghề, tròn để giữ đạo sống.
Vuông giúp ta đứng vững, tròn giúp ta đi xa.
Giữa đôi bờ vuông và tròn ấy là sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, giữa lợi ích hôm nay và tương lai mai sau.
Triết lý của lòng nước
Làm nghề thủy sản, quan trọng nhất là hiểu nước.
Nước trong thì cá khỏe. Nước đục thì cá bệnh. Nhưng nước cũng chính là ẩn dụ cho lòng người, khi lòng người trong sáng, cộng đồng biết chia sẻ, hợp tác, tin tưởng nhau, thì ngành nghề ấy mới phát triển bền vững.
Giữ “vuông” là giữ cho nước không đục. Giữ “tròn” là để dòng nước được chảy mãi, không ngưng đọng bởi ích kỷ hay ganh ghét. Người làm thủy sản hôm nay không chỉ nuôi cá, nuôi tôm, mà còn đang nuôi niềm tin của thế giới về sản phẩm Việt Nam tử tế.
Một con cá tra xuất khẩu, một con tôm đạt chứng nhận xanh, đó không chỉ là hàng hóa, mà là kết tinh của cả triết lý sống. Giữ vuông để nước trong. Giữ tròn để nước chảy.
Giữa mặt nước phẳng lặng kia, nếu ta lắng nghe thật khẽ, sẽ nghe tiếng lòng của những người nông dân miền sông nước, những người đang ngày ngày viết nên triết lý “vuông và tròn” bằng chính cuộc sống lao động bình dị mà phi thường của mình.
Ông Lê Minh Hoan, Phó Chủ tịch Quốc hội, Nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT
