"Thủ phủ” tôm hùm ở vịnh Xuân Đài, Đắk Lắk đang đối mặt với nhiều thách thức lớn về môi trường, dịch bệnh và rủi ro thiên tai. Đây là hệ quả của sự phát triển nóng, mật độ lồng bè dày đặc cùng nhiều khó khăn trong quản lý.
Vịnh Xuân Đài trước kia thuộc tỉnh Phú Yên, nay là phường Sông Cầu, Xuân Đài (Đắk Lắk), nổi tiếng với nghề nuôi thuỷ sản, nhất là tôm hùm. Có dịp đi dọc vịnh Xuân Đài, chúng tôi như lạc vào mê cung bởi đâu đâu cũng ken đặc lồng bè.
Những bè gỗ, phao nổi cũ, mới, chen chúc trên mặt nước, nối nhau kéo dài đến tận chân núi. Có đoạn, tàu chạy vào phải tắt máy, dùng sào chống vì dễ mắc dây neo, lưới.
Giữa làn nước xanh biếc, hàng nghìn bè nuôi ken kín, tạo nên bức tranh sinh động nhưng cũng gợi lên nỗi lo về sự quá tải trên vùng vịnh nổi tiếng này.
Theo thống kê, vịnh Xuân Đài có 3.380ha mặt nước đang được sử dụng nuôi trồng thuỷ sản, phần lớn tôm hùm. Riêng phường Sông Cầu hiện có hơn 92.800 lồng nuôi, phần lớn là tôm hùm thương phẩm.
Ông Võ Ngọc Điệp, ngư dân phường Sông Cầu chia sẻ: “Trước kia môi trường nước thông thoáng, dễ nuôi, nhưng giờ dày đặc lồng bè, ô nhiễm nặng. Mùa nắng phải nâng lồng lên, nếu để dưới tôm chết nhiều, bà con thất thoát không ít. Đây là một trong những khó khăn lớn nhất của bà con nuôi thuỷ sản hiện nay.”
Ông Phạm Bá Tòng, một hộ nuôi tôm hùm ở phường Xuân Đài cho hay: “Giờ nuôi tôm hùm khó hơn trước rất nhiều. Giá thức ăn cao, nước ô nhiễm do mật độ nuôi trồng dày quá. Tôm nuôi hao hụt nhiều, tính ra lời lãi không còn được như trước”.
Theo Đề án 190 của UBND tỉnh Đắk Lắk, đến năm 2030 diện tích nuôi trồng thủy sản lồng bè tại Vịnh Xuân Đài sẽ giảm còn 600ha, tương đương khoảng 39.000 lồng (30.000 lồng tôm hùm thương phẩm, 3.000 lồng ươm giống và 6.000 lồng cá biển). Mục tiêu vừa duy trì sản lượng, vừa dành quỹ nước cho phát triển du lịch, dịch vụ và đô thị. Thế nhưng, thực tế hiện nay, lồng bè vẫn tiếp tục được đóng mới bất chấp chủ trương giảm tải.
Trước thực trạng đó, chính quyền địa phương đã tăng cường quản lý. UBND phường Sông Cầu triển khai đánh số, lập hồ sơ lồng bè, thành lập tổ cộng đồng nuôi trồng thủy sản để người dân cùng tự quản, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
Ông Huỳnh Đình Quang, Phó Chủ tịch UBND phường Sông Cầu cho biết, đã tuyên truyền, yêu cầu bà con sắp xếp lại lồng bè, đồng thời thành lập tổ cộng đồng để nâng cao tinh thần tự quản, chấm dứt tình trạng nuôi trái phép trên đầm, vịnh.
Tại phường Xuân Đài cũng đẩy mạnh tuyên truyền, thu gom rác thải từ lồng bè đưa vào bờ xử lý, đồng thời ngăn chặn việc đưa vật liệu xuống đóng mới.
Ông Nguyễn Thái Hải Anh, Trưởng phòng Kinh tế - Hạ tầng phường Xuân Đài thông tin: “Lực lượng quản lý còn mỏng nên giải pháp chính vẫn là vận động người dân tự giác chấp hành. Chúng tôi kiên quyết ngăn việc phát sinh lồng mới, giảm thiểu ô nhiễm để đạt mục tiêu giảm tải theo Đề án 190”.
Với đặc thù vùng nước mở, dòng chảy lớn, Vịnh Xuân Đài có lợi thế tự làm sạch tốt hơn nhiều khu vực khác. Tuy nhiên, nếu mật độ lồng bè vẫn dày đặc như hiện nay, môi trường biển sẽ sớm bị tổn hại, ảnh hưởng lâu dài đến sinh kế. Chính quyền các phường đang nỗ lực cân bằng giữa phát triển thủy sản và bảo vệ môi trường, đồng thời hướng tới gắn nuôi biển với du lịch trải nghiệm.
Ông Hồ Hồng Nam, Bí thư Đảng ủy kiêm Trưởng ban chỉ đạo phát triển thủy sản và chống khai thác IUU (khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định) phường Xuân Đài, thông tin: “Chúng tôi đang kêu gọi các nhà đầu tư có tiềm lực tham gia các dự án du lịch biển, gắn phát triển thủy sản với dịch vụ trải nghiệm để phát triển kinh tế – xã hội địa phương”.
Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cũng yêu cầu các phường ven vịnh rà soát khu vực mặt nước được giao, quy định rõ số lượng lồng bè cho từng hộ, kiên quyết xử lý các trường hợp nuôi trái phép, lấn chiếm mặt nước trước năm 2026.
Huỳnh Thủy
Nguồn: https://tienphong.vn/long-be-ken-dac-o-thu-phu-tom-hum-post1788597.tpo
